Atıkların Kaynağında Ayrıştırılması

 AYNUR ACAR Marmara Belediyeler Birliği Çevre Danışmanı 

Doğayı ve çevreyi korumak ve dolaylı olarak iklimi korumak için yapabileceğimiz çok şey var aslında. Doğayı korumak ve iklim değişikliği ile mücadele etmek için fazla çaba harcamaya da gerek yok. Günlük yaşantımızda yapacağımız ufak tefek değişiklikler doğada büyük iyileştirmelere neden olacaktır.

Çevre kirliliği, küresel ısınma, ozon tabakasının incelmesi gibi ilk bakışta birbiri ile alakası yokmuş gibi görünen sorunlar, bir zincirin halkaları şeklinde birbirine bağlıdır ve tüm bu sorunların aslında tek bir kaynağı var, o da İNSAN. İnsanlar hep daha iyi yaşamak için doğayı ve kaynakları aşırı zorluyor ve hızla tüketiyorlar. Bunun önlenmesi ve yavaşlatılması da yine biz insanların elinde.
Şöyle bir irdeleyecek olursak; Küresel ısınma nedeniyle mevsimler yer değiştiriyor, atmosferdeki olumsuz değişimler ve iklim şartları, hava sıcaklıklarının mevsim normallerinin üzerinde seyretmesine neden oluyor.

Dünyamız son yüzyılda önüne geçilemeyen çevre sorunlarıyla yüzyüze kalmıştır. Doğal dengesi bozulmuştur. Bu bozulma çok yakında ciddi susuzluk, kuraklık, mevsim anormallikleri ve salgın hastalıkların yayılması gibi büyük sorunları beraberinde getirecektir. Çevrede bulunan tüm unsurlar birbiriyle bir zinciri oluşturmaktadır. Bu zincirin halkalarında meydana gelen kopmalar doğal dengeyi etkileyip tümüyle bozulmasına sebep olacaktır.

Ülkemizde de oldukça gecikmiş olan çevre çalışmaları son senelerde biraz hareketlenmekle beraber, artık daha somut adımların atılması gerektiği bir yol ayırımına gelmiştir. Bu çerçevede tüm dünya ülkeleri ile beraber Türkiye olarak bizlere de yani bu ülkede yaşayan 75 milyon vatandaşımıza da büyük sorumluluklar düşmektedir. Bu sorumlulukları bir “VATANDAŞLIK SORUMLULUĞU” olarak görerek hareket etmemiz gerekmektedir. Bu sorumluluğu yaşadığımız dünyaya, çevremize ve en değerli varlığımız çocuklarımızın geleceği için duymalıyız ve yerine getirmeliyiz.

Küresel ısınma ve diğer ekolojik sorunların önlenmesi için devletler, şirketler, kamu kurumları ve bireyler olarak hepimize sorumluluklar düşmektedir, yapabileceklerimiz hususunda. Öncelikle Devletlerin küresel ısınma ve iklim değişikliğini önlemek için atacağı adımlar, şirketlerin, kamu kurumlarının ya da biz bireylerin alacağı önlemlerden çok daha etkili olacaktır.
Devletler, öncelikle iklim değişikliği ile mücadele ve iklim değişikliğine uyum politikalarını net bir şekilde oluşturmalıdır. Türkiye “İDEP-İklim Değişikliği Eylem Planı”nı hazırladı. Bu eylem planının amacı, iklim değişikliğine neden olan sera gazı salımlarını azaltma çalışmalarını sistemli olarak uygulamaktır. Gerek Sanayi tesislerinde, gerek kamu kurumlarında ve esas olan biz bireylerin nelere dikkat etmesi gerektiği ve ne tür tedbirler alması gerektiği hususunda. Bu eylem planları ayrı ayrı tayin edilmeli ve disiplinli bir şekilde uygulamaya ve takibe konulmalıdır.

Kısacası, bu ülkede yaşayan her bir bireye düşen vatandaşlık sorumlulukları, ülke kalkınmasıyla birlikte refah seviyemizin yükselmesini, yer altı kaynaklarımızın korunarak daha uzun ömürlü tüketilmesini ve daha sağlıklı bir çevrede yaşanmasını sağlayacaktır.

2013 İklim Değişikliği Raporunda Kentlerdeki Atıklardan kaynaklı Sera Gazı Salımı  %150 oranıyla en yüksek seviyeye ulaşmıştır. Bu durumda tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de evlerden çıkan çöpün (atıkların) büyük rolü vardır.
Çevre sorunlarının her birinin temelinde çevre kirliliği ve bilinçsizlik yatmaktadır. Her biri birbirine bir zincirin halkaları gibi bağlı olan çevre sorunları dünyayı ve geleceğimizi ciddi anlamda tehdit etmektedir. Bu sorunları minimize edebilmek için onlarca başlıktan bize en yakın olanını ATIK YÖNETİMİ’ni hep birlikte çözümeye çalışabiliriz. 

PEKİ NELER YAPMALIYIZ?
Öncelikle şehirlerimizin çevresindeki metan gazı üreterek atmosferi olumsuz etkileyen vahşi çöp döküm alanlarını ortadan kaldırmak ve bu çöp dağlarının yeniden oluşmasını engellemek, çöpü azaltmak,  hatta “SIFIR ÇÖP” üretmek için yapılması gereken çalışmaları gerçekleştirirken Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın yayınladığı Kanun ve Yönetmelikleri dikkate alarak ÇÖPÜN KAYNAĞINDA AYRIŞTIRILMASI’nı vatandaşa sade bir dille anlatarak sağlamalıyız.

ARTIK ÇÖPLERİ KARIŞIK ATMAMALIYIZ !

Çöpün, günümüz ismiyle Atıkların, Kaynağında Ayrıştırılması; özellikle tüm okullarda, evlerde (mutfakta), işyerlerinde (tüm dükkan, mağaza, büro vb), hastanelerde (tüm klinik, poliklinik, muayenehane, hastaneler vb), alışveriş merkezlerinde (süpermarket, hipermarket, büyük alışveriş merkezleri vb), lokanta ve restoranlarda (tüm yemek yenilen yerlerde, fastfood büfeleri v.b.), fabrikalarda (her türlü üretimin yapıldığı ve çöp üreten tüm fabrika ve işyerleri vb) ve organize sanayi bölgelerinde disiplinli bir şekilde sağlanmalıdır.

Bu çerçevede Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca çıkarılmış kanun, yönetmelik ve genelgeler vardır. Sağlığımız ve geleceğimiz için çevre bilinci içerisinde hareket etmemiz gerektiğini benimseyip, bu mevzuatları topluma bir "Çevre Seferberliği" kapsamında anlatmalıyız.

Unutmamalıyız ki, çevre alt yapısında çöpü kaynağında ayrıştırmanın ve geri dönüşümün önemi çok büyüktür. Burada başarılı olunduğu takdirde, devamındaki tüm çevre sorunlarını daha kolay çözeriz. Kentlilik ve çevre bilincine sahip her bir bireyin kaynağında ayrıştırmayı gerçek anlamda YAŞAM TARZI  haline getirmesi gerekmektedir.
 

 
ATIKLARIN GERİ DÖNÜŞÜMÜ VE EKONOMİYE KAZANDIRILMASI

Dünya nüfusu dikkat çekici bir şekilde artarken yaşam standartları da her geçen gün değişiyor ve yükseliyor. Doğal olarak yoğun tüketime cevap vermek isteyen sanayi firmalarıda Dünya kaynaklarını hızla tüketiyor. Bu sebepten dolayı kaynakların verimliliğini sürdürülebilir kılmak ve ekonomiyi ayakta tutmak için kaynak tasarrufuna gitmek zorundayız.
Ülkemiz yer altı kaynaklarının ömrünü uzatmak ve temiz hammadde sağlamak için tüketilen ve kullanılan her türlü ürünün ambalajını ülke ekonomisine kazandırmak için Dünyanın birçok ülkesinde atıkların kaynağında ayrıştırılması teşvik edilmekte ve geri dönüşüm desteklenmektedir. Bu geri dönüşüm aynı zamanda ambalaj atıklarını depozito (geri dönüşüm otomatları) makinaları kullanılarak gerçekleştirilmektedir. 

Geri dönüşüm döngüsünü incelerseniz, Türkiye de halen geniş çaplı döngü uygulanmakta ve yüksek nakliye-lojistik maliyetleriyle de geri dönüşüme hammadde sağlanmaktadır. Oysa dar döngüyü incelediğinizde Depozito makinaları ile hem lojistik maliyeti düşecek, hem kurulan tesislerin bir çoğuna ihtiyaç olmayacak ve yer tasarrufu sağlanacak hemde sanayiye temiz atık toplayarak temiz hammadde sağlanmış olacaktır.

Aynı zamanda bu depozito makinaları ile geri kazanılan ambalaj atıklarından, yer altı kaynaklarıyla yeni üretilen bir ambalajda kullanılan elektrikten %60-95 arası ve sudan %65-95 arası tasarruf sağlandığı gibi üretim esnasında atmosfere saldığı Karbondan da %70-95 gibi ciddi oranlarda tasarruf edilmektedir. Tasarruf tablosunu inceleyebilirsiniz. Aynı zamanda temiz toplanan ambalaj atıkları temiz hammadde olacağından, geri dönüşüme, sanayiciye ve ülke ekonomisine büyük katkı sağlayacaktır.
 

Tasarruf  tablosu

Yeni üretim ile geri dönüşüme gönderilen atıklar arasında elde edilen tasarruf oranları… !

 
DEPOZİTONUN ÖNEMİ

Depozito sistemi ile Ambalaj atıklarını geri dönüşüme ve ekonomiye kazandırmak ve üretim maliyetlerini düşürmek için dünyanın bir çok ülkesinde kullanılmış içecek ambalajları depozito makinaları ile toplanmakta ve geri kazanılmaktadır. Çünkü nakliye ve lojistik maliyetlerinde %50 tasarruf sağlamaktadır. Ayrıca Kaynak Verimliliğini sağlamakla beraber atıkları değerli kılmaktadır.
 

 
Marmara Belediyeler Birliği Çevre Yönetim Merkezi’nin desteklediği ve AR-GE çalışmaları İSBAK A.Ş. tarafından sosyal sorumluluk projesi olarak gerçekleştirilen Türkiye’nin ilk ve tek %100 Türk Mühendisliği ve %100 yerli sanayide üretilen Depozito Makinası yakın bir zamanda tüm Market, AVM, okul, otopark, sinema-tiyatro, tren ve metro istasyonları ve daha bir çok kapalı mekana yerleştirilecek ve ödüllendirme sistemiyle çalışmaya başlayacaktır.

Makinalara tanımlanan ambalaj atıkları, barkod tarama sistemiyle makinalara kabul edilecek, hacmi küçültülerek, makinanın içinde depolanacaktır. Karşılığında ise ödüllendirme fişi verecektir. Makinaya verilen ambalajın özelliğine göre değer biçilecek ve karşılığında toplu taşım fişi, sinema-tiyatro indirim fişi, belediye sosyal tesislerinde yemek indirimi, belediye otoparklarında indirim fişi gibi geri dönüşümü teşvik edecek ödüller verecektir.
 

               Yerli Depozito Makinası :                                               Depozito Fişi

                        





















www.akillikonteyner.net

 Belediye Başkanlarımıza burada büyük sorumluluklar düşmektedir. Halka daha kaliteli hizmet sunabilmek için öncelikle çalışma planlarında çevre konularını ve geri dönüşüm çalışmalarını birinci sıraya oturtmalıdırlar. Belediye binasında ve kendi evlerinde, eşleriyle ve belediye çalışanlarıyla topluma öncü olmalıdırlar.